آشنایی با موزائیک جمعیتی و دموگرافی اسرائیل | چه اقوامی و با چه پراکندگی ساکن اسرائیل شده‌اند؟

همشهری آنلاین، فاطمه عباسی؛ دموگرافی یا جمعیت‌شناسی با حجم جمعیت، ترکیب و توزیع آن سروکار دارد؛ مواردی که در مورد جامعه ساکن در بخشی از فلسطین اشغالی که اسرائیل نامیده شده بسیار متنوع و موزائیکی است.

ایده رژیم اسرائیل در آغاز قرن بیستم در اروپای شرقی توسط گروهی از یهودیان زبده اروپایی شکل گرفت که جنبشی به نام صهیونیسم را راه اندازی کرده و به دنبال ایجاد یک دولت ملی با بروز فیزیکی و منحصر به یهودیان بودند. آنها یک شرکت سرمایه گذاری متداول برای شهرک سازی تشکیل دادند و به استناد چیزی که یک فرمان الهی می‌دانستند تلاش کردند یک جمعیت بومی غیرموجود را که محور اصلی آن افسانه بود شکل دهند و برای یهودیان مکانی منحصر به فرد را ت پس از سه هزار سال غیبت ایجاد کنند.

• تصاویر | زیارتگاه حضرت ابراهیم در الخلیل کجاست و چرا مورد اشغال صهیونیست‌ها قرار گرفت؟

اگرچه این پروژه را اروپایی‌ها و یهودیان اروپایی طراحی کردند، افراد کافی برای ایجاد جمعیتی بزرگ که قابلیت تسخیر جمعیت بومی فلسطین را داشته باشد نداشتند. بنابراین، استخدام یهودیان از میان کشورهای عرب اطراف یک ضرورت بود. سوزان ابوالهوا، نویسنده فلسطینی الاصل معتقد است که آنها این کار را از طریق پروپاگاندا و با ایجاد حوادث تروریستی دروغین (بمباران کنیسه ها یا مراکز یهودیان) انجام داده و آنها را به مهاجرت تحریک کردند. نمونه بارز این امر در عراق اتفاق افتاد، جایی که قدیمی‌ترین جامعه یهودی در جهان، هزاران سال به عنوان عضوی از جامعه عراقی زندگی، پیشرفت و مشارکت کرده بود.

تمام این تلاش‌ها در نهایت به جایی رسید که در 24 شهریور 1402 و در آستانه سال جدید عبری، آژانس یهود اعلام کرد با افزایش 100 هزار نفری، جمعیت یهودیان جهان به 15.7 میلیون نفر رسیده که 46 درصد آنها در دیاسپوراها یا جوامع دور از وطن ساکن هستند.

در این گزارش، پروفسور سرجیو دلا پرگولا جمعیت شناس دانشگاه عبری اورشلیم برآورد کرد که ایالات متحده با حدود 6.3 میلیون نفر رتبه دوم،‌ سپس فرانسه (440000)، کانادا (398000)، بریتانیا (312000)، آرژانتین (171000)، روسیه (132000)، آلمان (125000)، استرالیا (117200) و برزیل 90000) بیشترین جمعیت اقلیت یهودی را دارند.

آژانس یهود همچنین اعلام کرد حدود 27000 یهودی در کشورهای مسلمان زندگی می کنند:14200 نفر در ترکیه، 9100 نفر در ایران، 2100 نفر در مراکش، 1000 نفر در تونس و 500 نفر در امارات متحده عربی. در مجموع 90 کشور در جهان محل زندگی این افراد است.

• آشنایی با روند اشغال سرزمین فلسطین

در حال حاضر جامعه ساکن در دیاسپوراها که به اسرائیل شهرت یافته، موزائیکی است از گروه‌های مختلف که اگرچه برخی این تنوع را منبع رشد و خلاقیت می‌دانند، در عمل برای حاکمیت چالش آفرین شده و بر انعطاف‌پذیری و همبستگی جامعه تاثیر منفی گذاشته است به طوریکه با آغاز طوفان اقصی حدود نیم میلیون اسرائیلی، منطقه را ترک و بازنگشته‌اند. با این اوصاف آمار مهاجرت به اسرائیل بر خلاف زمان مشابه سال گذشته منفی شده است.

تفاوت این جوامع در ابعاد مختلفی از جمله ملیت، مذهب، درجه دینداری، زبان، فرهنگ، هویت شخصی، دیدگاه سیاسی و حتی دیدگاه مربوط به هویت مطلوب دولت است. به گزارش سازمان اطلاعات و امنیت آمریکا، سیا، فراوانی اقوام در اسرائیل بر اساس اطلاعات سال 2023 به این شکل برآورد شده است:‌

یهودی 73.5٪ (از این تعداد 79.7% متولد اسرائیل، 14.3 در اروپا/آمریکا/اقیانوسیه، 3.9% متولد آفریقا، 2.1% متولد آسیا( 21.1% عرب، 5.4% دیگر و از جهت دین یهودی 73.5٪، مسلمان 18.1٪، مسیحی 1.9٪، دروزی 1.6٪، سایر 4.9٪ .

موزائیک جامعه اسرائیل

بزرگترین گروه این موزائیک بخش یهودی آن است که زیرگروه‌هایی از جمله جوامع سکولار، فوق ارتدکس، مذهبی و سنتی را در بر دارد. این گروه بر اساس منشأ قومی، دوره ورود به اسرائیل یا جریان اعتقادات یهودی به زیرگروه‌های کوچک‌تر تقسیم شوند.

بخش عرب دومین گروه بزرگ است که شامل زیر گروه های اصلی مسلمانان، دروزی ها و عرب مسیحیان شده و جوامع بادیه نشینان و احمدی‌ها را نیز در بر دارد.

گروه سوم و اقلیت نیز چرکس‌ها، ارمنی‌ها و سایر مسیحیان غیر عرب و همچنین اعضای سایر ادیان و افراد بدون هیچ گونه وابستگی مذهبی و نیز کارگران خارجی هستند.

و همین تنوع گواهی است بر اینکه اسرائیل یک جامعه عمیقاً تقسیم شده در امتداد خطوط قومی-ملی است که نه تنها جمعیت یهودی و عرب (فلسطینی) را از هم جدا می کند بلکه گروه های فرعی دیگر را نیز در هر جمعیت متمایز می‌کند.

روابط بسیاری از این گروه‌ها همیشه در حال تغییر و مرزهای موجود گاهی واضح و گاهی مبهم است. داخل گروه های مختلف نیز در رابطه با بافت زندگی روزمره، فرهنگ، میزان ادغام در جامعه بزرگتر، موقعیت اجتماعی، نمایندگی سیاسی و نسبت اختلافات شایان توجهی وجود دارد.

شکاف‌های قومی در میان جمعیت یهودی بین دو گروه قومی «میزراحی» و «اشکنازی» آنقدر واضح است که معمولاً به‌عنوان ناکامی جامعه یهودی در تقلیل شاخص‌های فرهنگی و ویژگی‌های اجتماعی-اقتصادی یهودیان مهاجرت داده شده تلقی می‌شود.

این تمایز بین کسانی که از نژادی اروپایی یا آمریکایی و اقیانوسیه - «اشکنازی به معنای آلمانی و از شرق اروپا»- هستند و کسانی که عمدتاً از کشورهای عربی و مسلمان در خاورمیانه و شمال آفریقا مهاجرت کرده‌اند «میزراحی به معنای فرزندان شرقی و از خاورمیانه» غیر قابل انکار است.